Hina Matsuri

Mấy hôm nay mình đi siêu thị thấy trưng bày nhiều búp bê hình vua, hoàng hậu rực rỡ, lộng lẫy và mắc tiền, thế là mình bèn tìm hiểu và biết được là những tượng búp bê đó được dùng để trưng bày trong ngày Lễ hội búp bê ở Nhật ( trong tiếng Nhật gọi là Hina Matsuri 雛祭りーcòn tiếng Anh thì được gọi là Japanese Doll Festival hay Girls’ Day).

Ngày lễ hội này diễn ra vào ngày 3/3, là tháng giao mùa giữa hai thời khắc đông và xuân, vốn là lễ hội đặc biệt mang ý nghĩa cầu phúc và may mắn, mạnh khỏe cho các bé gái trong gia đình. Lễ hội búp bê Hina Matsuri có nguồn gốc từ thời Heian, khi những người xưa tin tưởng rằng những con búp bê mang trong mình những năng lực siêu nhân có khả năng xua đuổi tà ma và quỉ dữ. Do vậy, những người Nhật của thời xưa đã có phong tục hina nagashi để cầu chúc sức khỏe và may mắn cho các em bé, có nghĩa là thả trôi sông những con búp bê bằng rơm với mong ước những con búp bê sẽ trôi theo dòng chảy ra biển lớn, và mang theo cùng chúng những điều rắc rối, xui xẻo !

Dần dần, theo dòng lịch sử, phong tục này được thay đổi cho phù hợp với hơi thở của thời đại và trở thành một ngày lễ được yêu thích thuộc “Kodomo no hi” – ngày Tết trẻ em, bao gồm Lễ hội búp bê Hina của các bé gái (ngày 3/3) và Tết của các bé trai (ngày 5/5). Tuy nhiên, vào ngày lễ búp bê Hina Matsuri, không chỉ có các bé gái mà ngay cả các bé trai cũng được tặng búp bê nữa đó.  Vì theo như quan niệm của người Nhật Bản thời xưa  búp bê là vật có thể ngăn chặn được tà ma ác quỷ, hay đúng hơn nếu có những tà niệm trong không gian xâm nhập vào “thân chủ” thì búp bê sẽ là vật thế thân để gánh chịu những tà niệm đó. Do vậy, gái hay trai cũng cần được búp bê bảo vệ, nhưng các bạn gái thì cần những búp bê bảo vệ hơn cả vì khả năng chống lại các tà niệm của phái nữ được coi là yếu hơn so với phái nam.

Ngoài ra, nếu vào ngày lễ các bé trai mùng 5/5, hình ảnh chúng ta thường bắt gặp là cờ cá chép, mũ tướng quân, áo giáp, ngựa, tượng trưng cho sức mạnh của phái nam thì trong ngày lễ các bé gái, chúng ta sẽ thấy hình ảnh những con búp bê xúng xính trong quần áo nhung lụa với màu sắc rực rỡ như tượng trưng cho sự nữ tính của phái yếu. Những con búp bê Hina là loại búp bê đặc biệt rất xinh đẹp và là biểu tượng cho vua và hoàng hậu cùng những cận thần, còn mang theo nguyện ước một cuộc hôn nhân hạnh phúc và cuộc sống gia đình sung túc sẽ đến với tương lai những cô bé gái mà bậc cha mẹ nào cũng luôn thành tâm mong mỏi cho con gái của họ.

Nguyên bộ búp bê Hina, gồm 15 con được trang phục bằng những bộ quần áo tơ tằm thiết kế tỉ mỉ bằng tay và được xếp trên 7 tầng với trang trí trang trọng phù hợp với cấp bậc của từng con búp bê. Do được mang tính quyền quý và truyền thống như thế, bộ búp bê Hina rất đắt tiền, ít nhất khoảng hơn 1000 USD cho 1 bộ gồm 7 tầng khác nhau. Vào những ngày trước (khoảng thời chồng mình còn nhỏ), nhà nào cũng ráng sắm sửa cho con cái mình 1 bộ búp bê Hina đắt tiền gồm 7 tầng to đùng đặt trong nhà khoảng từ cuối tháng 2 đến tận ngày 3/3 để các em bé ngắm nhìn.

Tuy nhiên, ngày nay, không còn nhiều người sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn để mua 1 bộ búp bê Hina với đủ 7 tầng cho con cái, mà chỉ mua 1 bộ nhỏ khoảng 2 hay 3 tầng thôi. Lý do kể ra có nhiều như khủng hoảng kinh tế nên nhiều người Nhật không có nhiều tiền như xưa, hay nhà cửa hiện đại ở các thành phố lớn với không gian trong nhà hạn hẹp nên không có chỗ đặt nguyên chồng búp bê to đùng;  hoặc vì các bạn trẻ không còn hứng thú với những giá trị truyền thống như người xưa nữa mà muốn tận hưởng cuộc sống theo cách riêng của những con người hiện đại như để dành tiền đi du lịch, mua sắm quần áo, etc.

Còn theo quan sát cá nhân của mình thì ở ngoài cửa hàng họ bày bán nhiều bộ búp bê Hina “mini” nhỏ gọn gồm chỉ có 2 con vua và hoàng hậu nhìn rất cute, hay những bộ mang tính phá cách với hình dáng của các con vật trong trang phục vua chúa nhìn đáng yêu đến phát cuồng. Do vậy, mặc dầu trong nhà không có trẻ con, người lớn ở Nhật vẫn có thể trang trí những bộ búp bê Hina nho nhỏ trong những ngày lễ để mang không khí đặc biệt đến cho ngôi nhà nhỏ. Hoặc như cô bạn Nhật của mình lớn già đầu rồi mà mang tâm hồn “trẻ thơ” nên mấy ngày này, cô ấy cũng trang hoàng nhà cửa với 1 bộ búp bê Hina vô cùng hoành tráng và chụp hình lên facebook để “khoe” um sùm. Còn các bạn thì sao, có muốn sắm cho mình 1 bộ búp bê Hina không nè?